Afscheid van een chateau (4)

Van alle plannen om in het voetspoor van ‘mijn’ Flaubert te treden kwam niet veel terecht. Op de heenweg naar het chateau legden we nog wel aan in Tôtes, een door vergetelheid aangetaste pleisterplaats tussen Rouen en Dieppe. Ingewijden denken dat dit dorp model heeft gestaan voor het troosteloze dorp Tostes waar Emma Bovary haar dodelijke verveling probeerde te dimmen met haar eerste hang naar buitenechtelijk avontuur.

De Auberger du Cygne in Tôtes

Maar helaas, de Auberge du Cygne waar Flaubert ooit dineerde met Guy de Maupassant, staat weliswaar nog steeds overeind maar met dichte gordijntjes en afbladderende verf van de vensters. Stille getuigen van teloorgang. Dichte deuren. Alleen een rijtuig onder een verwaarloosd afdak op de verlaten cour achter de auberge roept herinneringen op aan de diligence die hier in de negentiende eeuw menig keer stopte om de paarden te kunnen verversen. 

Het standbeeld van Flaubert

Op de terugweg naar huis hebben we even gekeken hoe Flaubert er bijstaat op zijn sokkel in Trouville-sur-Mer. Op de tekst wordt gerefereerd aan het feit dat de schrijver in deze badplaats Elise Schlesinger ontmoette, zijn ‘onbereikbare liefde’ zoals zij in de Histoire de Flaubert is achtergebleven. Daarna Honfleur waar Félicité, de dienstmaagd uit zijn vertelling Het simpele hart ooit afscheid probeerde te nemen van de zoon van Madame Aubain. Maar ach, na een nachtelijke wandeling van vele kilometers vanuit Pont-l’Evêque kwam ze net te laat aan. 

Geen nieuw bezoek aan Hôtel-Dieu in Rouen (het museum van Flaubert en zijn vader) of aan het paviljoen in Croisset (waar hij gedurende bijna zes jaar menig regel van Madame Bovary op papier zette). Alleen in mijn dromen zou ik nog met hem de bordelen van Rouen kunnen afschuimen zoals hij dat in in tijd deed met Maxime Du Camp. 

Zijn brieven geven mij voldoende houvast om door te gaan op mijn eigen reis langs waarheid en verbeelding. Of, zoals Vargas Llosa in zijn boek De eeuwigdurende orgie het werk van Flaubert indeelde: langs de werkelijke werkelijkheid en de fictieve werkelijkheid. De werkelijkheid is dat we weer in Diepenheim zijn. Daar kan ik verder werken aan de fictieve werkelijkheden uit mijn eigen leven. Pas als dat is voltooid, kan ik een begin maken van mijn afscheid dat net zo lang en moeilijk zal verlopen als het afscheid door Sjoerd van zijn chateau.

ADIEU CHATEAU